RASO JO PARESO MENURUT ADAT MINANGKABAU (bagian 2)

RASO JO PARESO MENURUT ADAT MINANGKABAU (2)

Ratmil ,  S.Sos., M.Pd.

 A.  Tujuan

Diharapkan peserta didik dapat Memahami, Mengidentifikasi, Dan mempraktikkan Nilai-Nilai RASO JO PARESO  * Menurut Adat Minangakabau dihati kehidupan Sehari-hari.

 B.  Pengantar

Akhlak dalam agamo Islam sangaik dijunjuang tinggi. Nabi nan awak cinto Shallallahu 'Alaihi wa Sallam katiko ado nan batanyo apo nan banyak mamasukkan urang ka surugo, beliau manjawek: “Bertaqwa kepada Allah dan berakhlak dengan akhlak yang baik.” (HR. Ahmad, Tirmidzi, Ibnu Majah)

“Sesungguhnya di antara orang-orang yang paling aku cintai dan paling dekat tempat duduknya pada hari kiamat denganku yaitu orang-orang yang paling baik akhlaknya.” (HR. Tirmidzi)

“Sesungguhnya aku diutus untuk menyempurnakan akhlak yang baik”. (HR. Ahmad, Bukhari)

Dari Abdullah bin Mas'ud radhiyallahu 'anhu, Rasulullah Shallallahu' Alaihi Wasallam bersabda, “Maukah kalian aku tunjukkan orang yang Haram yang tersentuh api neraka?” Para sahabat, “Mau, wahai Rasulullah!” Beliau menjawab: “Yang Haram tersentuh api neraka adalah) orang yang Hayyin, Layyin, Qarib, Sahl.” (HR. At-Tirmidzi).

Lalu apo nan dimukasuik dari keempat golongan yang berada dalam hadits tersebut? Partamo, Hayyin iolah urang nan tanang jo taduah lahia jo batin. Indak bak pucuak aru, kama dibao angin condog ka situ sarato inyo indak capek tasinggunag, panuah partimbangan. Indak mudah meaki, apo lai malaknat.

Kedua, Layyin yaitu urang nan sopan santun, baik dalam mangecek atau basikap. Indak kasa, indak sasuko hatinyo, indak suko pemberang ka urang lain walau inyo balainan pandapek. Indak suko mamasoan pandapek.

Ketiga, Qarib yaoti urang nan akrab, ramah diajak bicara, menyenangkan bagi orang yang diajak bicara. Wajah yang berseri-seri dan murah senyum jika bertemu serta selalu menebar salam.

Keempat, Sahl yaitu orang yang tidak mempersulit sesuatu. Selalu ada solusi bagi setiap permasalahan. Tidak suka berbelit-belit, tidak menyusahkan dan tidak membuat orang lain susah.

Adaik Minangkabau mangamalkana ajaran Islam melalui praktek adatnya nan diwarihan barupo Sumbang duo baleh, adaik sopan santun urang minang, budi, raso jo pareso sarato tau di nan ampek.

Materi sabalunnyo awak alah dapek panjalasan tentang pangaratian raso yaitu jo pareso, raso di bao naiak, pareso dibao turun, materi salanjuiknyo iolah mamparatian raso atau parasaan urang lain urang lain ruango awak saketek tau baa caro basikap jo urang lain, dilanjuikan joes latihan mampaui bao turun dalam bantuak bazikia dan relaksasi.

 C.  raso mamparatian dan pareso urang lain

K ito dijadikan Allah makhluk nan sangaik elok dalam rupo,  s angat cadiek jo pikiran, sangat haluih jo parasaan. Tapi kok nyampang kaduo anugerah Allah nan sangat mulia ko indak kito paliharo elok-elok, aratinyo pikiran kito indak di asah jo ilmu pangatahuan nan paguno, dan hati atau kalbu kito indak dibari ingek jo nan baik dan patuik-patuik, mako indak dapek indak, kito ka jatuah maluncua jadinyo , karano raso jo pareso awal alah rusak dek inyo.       

 SEBUAHl  Quran surat al A'raf ayat 182

وا لذين كذبوا بايتنا سنستدرجهم من حيث لا يعلمون

tarjamahannyo:   dan urang nan mandutuaon ayat kami, nanti kami akan manariak urang tu sacaro banangsua-angsuo ka rah binaso sacaro nan indak inyo katahui.

Aratinyo , kalau kito indak bahati-hati mampagunokan hati kito masiang-masiang, nanti Allah kan maluncua-kan kito sakalian pado tampek nan hino, malah labiah hino dari nan bakaki ampek atau labiah hino dari binatang.

Urang minang mampaingekkan kaumnyo jo patatah petitih: “Sakik dek awak sakik de urang, l u ko badan inai padanannyo, luko hati apo ka paubeknyo”, “kilek baliauang alah ka kaki, alun takilek alah takalam; ikan di dalam aia, alah tahu jantan jo batinonyo ” . Untuk manantuan parasaan urang lain dapaek awak pagunoan raso jo pareso nan ado dek awak, sahinggo awak tau baa sikap atau bakato kato nan tapek awak katoan ka urang lawan awak mangecek. Adopun caro mampagunoannyo iolah antaro lain:

1.  Mamparatikan ia muko

Awak harus acok mancaliak wajah urang lain, karano wajah adolah bagian dari tubauh awak nan dapek menunjuakan perasaan hati orang lain, apokah urang tu sadang baibo hati, takuik, maleh, tasingguang atau sadang berang

2.  Mamparatikan Garak garik tubuah

Bahaso tubuah ko dapek di liek dari soroton mato, manurunyo bahu sarato anggota tubuah lainnyo.

3.  Nada suaro mamparatian

Dari  nada suaro dapek awak takok, sadang berang, mintak paratian, sadang sadiah, atau sadang takuik atau lainnyo.

 B.  Latihan Mandakek jo Manyanda ka Allah.

Di Minangkabau ado ajaran nan disabuik dek urang tuo tuo  dulu : salapan ukua jo jangko di Minangkabau  yaitu:  

Nak luruih rantangkan tali

Nak Pandai Rajin Baraja

Nak Kayo Kuaik Mancari 

Nak Namo Tinggaan Jaso

Nak Naik tinggian Budi

Nak Mulia Tapati Janji

Nan taguah paham di kunci

Nak Sampai mandakek jo manyanda ka Allah

 (raso mandakek jo manyanda ka Allah adolah salah satu bantuak pareso di bao turun, m elalui metode relaksasi )

 Untuak labiah marasoan dan mamahami tentang pareso dibao turun salah satu metoda yang dipakai jo “relaksasi” kecek urang kini. Mandakek jo manyanda ka Allah supayo sampai, mako metoda yang dipakai dek niniak awak dulu ado latihan pareso di bao turun dengan caro malalui ampek janjang, untuak materi tingkat SMP / MTs cukuik kebangkitan latihan sampai janjang ka tigo sajo dulu, insa Allah di tingkek SMA / SMK / MA baru awak lanjuikan ka janjang ka ampek.  

1.  J a njang Partamo 

Janjang partamo ko sangaiklah mudah, caronyo duduaklah batanang-tanang (relaks), pungguang luruih tagak sambia duduak baselo untuak laki-laki atau duduak basimpuah untuk anak padusi.

Baco doanyo dulu:

Istigfar lah dulu agak 3 kali

Baco ta'wuz jo basmalah

Baco 2 kalimah sahadaik

Baco salawaik untuk Rasulullah (salawaik nabi)

 Sambai duduak nan batanang tu, amati bafas kalua masuak, masuak dari hiduang kaluapun dari hiduang, hanyo mangamati nafas sajo indak sampai ma atur nafas. Ingek kebangkitan latihan manurunkan pareso ka raso, "Pareso bao turun"

 2.   Janjang Kaduo

Sasudah paham paham jo bisa mangandalian pareso di bao turun tu, kini awak lanjuikkan jo marasoan kalau hati awak bisa marasoan maelo nafas tu dek karano apo?. cubo tanyoan jo pikianan surang, duah tu jawek surang sambia marasoan awak sadang mangamati nafas kulua masauk.

Misalnyo, kok bisa awak can banafai s ? , Awak jawek  : ' dek karano ado paru paru nan kambang kampih ' . Awak lanjuikan batanyo baliak, kok bisa kambang kampih ? ”, Tantu jawekmyo: ' karano ado Perintah Saraf otak sacaro Otomatis supayo paru-paru bakarajo untuk review ma sebuah mbiak Oksigen nan dibutuahan dek tubuah awak supayo can hiduik ' , kalau awak lanjuikan tanyo  tu mako pengawas Tantu beko akan tatumbuak ka akhirnyo nan jaweknyo : “tantu pasti dek karano ado izin Allah nan mangandalian hiduik awak tu sahingg  o  awak masih bisa banafa s ” . Lahaula wala quwata Illah billah, indak ado dayo indak ado upayo kacuali dek karano ado izin jo pertolongan Allah .

 Dek karano izin sarato partolongan Allah tu lah yang bisa beraktifitas

 3.  Janjang Katigo 

Sasudah awak alah paham jo bisa manyadari awak bisa bernafas tu dek karano izin sarato pertolongan Allah, mako awak lanjuikkan jo manyabuik namoNyo nan Maha Mangatur tu. Marasoan kalau hati awak nan mambaco, ingek bukan lidah atau pikiran nan mambaco tapi hati. Apo nan di baco tu? nan di baco dek hati iolah namo Allah ado nan mambaco Allah, buliah juo mambaco namo Allah yang lain dalam asma ul husna atau ado juo nan mambaco HU aratinyo Dia nan di mukasiuik Dia tantu adolah Allah. Hu dibaco kutiko nafas masuak di hiduang tu sambia hati mambaco Hu, sadangkan katiko nafas kalua hati mambaco Allah. Biasonyo di janjang atau jurus nan ka tigo  ko tubuahawak react ado kelenjer di otak awak bakarajo otomatis mambuek hati awak damai, tanang dan sabagainyo. Lakuanlah iko sacaro baulang ulang.

 C.  Penutup

Alangkah rancaknyo dunia ko bilo satiok urang manjunjuang tinggi nilai-nilai raso jo pareso ko dalam kahiduannyo sahari-hari, tantu akan hilang silang sangketo dalam nagari, bangun saling manghormati jo saliang mamahami antaro awak samo awak. Mari awak amalkan baliak raso jo pareso ko, pemeliharaan baliak sahinggo manjadi kapribadian nan sajati dari urang minang atau urang yang tingga di Minangkabau. “Dima bumi dipijak di sinan langik dijunjuang, dima rantiang di patah disinan aia disauak.”

 Sumber Bacaan:

1.  Reno Puti Raudha Thaib Raudah, Carito Niek Reno,  Minangkabau Institut Padang 2017;

2.  Suarman, Adat Minangkabau Nan Salingka Hiduik, Solok, 2000;

3.  Weblog Blok Minangkabau. Buya Mas'ud Abidin, Padang 2008 .

 

Komentar

Postingan Populer